دانش آموزان پایه پنجم دبستان در درس ششم درمورد قسمت های مختلف چشم تا حدودی آشنا می شوند. با شباهنگ همراه باشید تا در مورد چشم و آناتومی چشم مطالب بیشتری بخوانیم.

آناتومی و ساختمان چشم

شما به وسیله چشم خود اجسام اطراف را می بینید و می توانید با چشمتان رنگها را از هم تشخیص دهید.

چشم قسمتهای زیادی دارد که باید با هم کار کنند تا دید روشن و واضحی برای ما ایجاد شود:

مردمک

مردمک یا نقطه سیاه چشم (Pupil)، در مرکز چشم شما قرار دارد و شکافی است که  نور از طریق آن می تواند وارد چشم شود. کار مردمک مثل پرده ای است که پشت پنجره آویزان شده و نور ورودی به اتاق را کم و زیاد می کند. یعنی وقتی چشمتان در محیط پر نور قرار می گیرد مردمک تنگ می شود تا مقدار نور کمتری وارد چشم شود. برعکس آن هم زمانی است که چشم در محیط کم نور قرار می گیرد، مردمک گشاد می شود تا نور بیشتری وارد چشم شود.

عنبیه

عنبیه یا قسمت رنگی چشم (Iris)، مردمک را احاطه کرده است. عنبیه رنگ چشم افراد را تعیین می کند. رنگ این بخش در چشم افراد مختلف متفاوت است و از آبی و سبز تا عسلی و قهوه ای تغییر می کند.

قرنیه

قرنیه (Cornea)، قسمت شفاف و روشن در جلوی چشم که عنبیه و مردمک را می پوشاند. قرنیه چشمتان را می توانید به شیشه پنجره تشبیه کنید. همانطور که اگر شیشه پنجره کثیف باشد اشیاء بیرون تار دیده می شوند، اگر بر روی قرنیه کسی لکه ای  وجود داشته باشد فرد اشیاء را تار می بیند. خوب است بدانید حدود دو سوم قدرتِ تمرکز و انکسار (شکست نور) چشم را قرنیه تأمین می کند و یک سوم دیگر نیز توسط عدسی تولید می‌شود.

عدسی

عدسی چشم یک لنز روشن است که در پشت مردمک قرار دارد و با تمرکز نور بر روی شبکیه در پشت چشم مانند لنز دوربین عمل می کند.

شبکیه

شبکیه یک لایه داخلی حساس به نور در قسمت پشت چشم است. ده لایه مختلف سلول برای شناسایی نور و تبدیل آن به تکانه های الکتریکی (پیامهای الکتریکی) در شبکیه با هم کار می کنند.

سلولهای ویژه ای به نام مخروطی و استوانه ای در شبکیه قرار دارند. این سلول ها به عنوان نور گیرنده شناخته می شوند و به جذب نور کمک می کنند.

مخروطی

اکثر سلولهای مخروطی در ماکولا یا ناحیه مرکزی شبکیه قرار دارند. سلول های مخروطی به ما کمک می کنند رنگ و جزئیات را ببینیم. درواقع، ماکولا به ما کمک می کند تا جزئیات چهره افراد مانند رنگ چشم را به وضوح تشخیص دهیم.

استوانه ای

بیشتر سلولهای استوانه ای یا میله ای در قسمت محیطی یا بیرونی شبکیه قرار دارند. سلول های میله ای به ما این امکان را می دهند که در روشنایی کم یا در شب دید داشته باشیم و بتوانیم اجسام را ببینیم.

دیدن اجسام

خب شما اصلا چطور می بینید؟

کار اصلی چشم این است که نورهایی که از خارج دریافت می کند را طوری روی پرده شبکیه متمرکز کند که تصویر دقیقی از چیزی که دیده اید روی پرده شبکیه ایجاد شود.

شبکیه این تصاویر را به صورت پیام های عصبی (تکانه) به مغز ارسال می کند و این پیام ها در مغز تفسیر می شوند. (می دانیدکه مرکز فرماندهی بدن شما مغز شماست). بنابراین برای واضح دیدن، قبل از هرچیز لازم است که نور به طور دقیق روی پرده شبکیه متمرکز شود.

برای آنکه اشیاء به صورت دقیق و واضح دیده شوند لازم است این مسیری که نور در چشم طی می کند، شفاف باشد و قرنیه و عدسی نور را به صورت درست روی شبکیه متمرکز کنند.

عضلات چشم

خب چطور  می توانید چیزهای مختلف را در جهت های متفاوت ببنید؟ بالا،پایین، چپ یا راست؟

برای این کار لازم است بتوانید چشم را در جهات مختلف بالا، پایین، چپ و راست بچرخانید. حرکات کره چشم در هر چشم، به وسیله ۶ عضله (ماهیچه) کوچک که به اطراف کره چشم می چسبد، کنترل می شود.

اینها قسمتهایی از ساختمان پیچیده چشم ما را تشکیل می دهند. چشم قسمتهای دیگری نیز دارد که برای دیدن اجسام همکاری می کنند. مانند صلبیه، مشیمیه و …

بیشتر بخوانید:

آشنایی با بدن ما، علوم چهارم ابتدایی