فضای بین کهکشانی و اتفاقات درون آن
فضای گسترده ای که بین کهکشان ها وجود دارد و می تواند میلیون ها سال نوری را در بر بگیرد، ممکن است در ابتدا خالی به نظر برسد. اما این فضا در واقع شامل مواد بیشتری نسبت به خود کهکشان ها هستند.
مایکل شول، ستاره شناس دانشگاه کلرادو می گوید:” اگر شما یک متر مکعب از فضا را در نظر بگیرید، کمتر از یک اتم در آن وجود خواهد داشت. اما اگر فضا را گسترش دهید، چیزی در حدود ۵۰ تا ۸۰ درصد از کل مواد معمولی موجود در جهان درآن وجود خواهد داشت.”
مواد بین کهکشان ها که معمولا به آن IGM نیز گفته می شود عمدتا از هیدروژن داغ و یونیزه شده ( هیدروژنی که الکترون خود را از داست داده باشد) به همراه ذراتی از عناصر سنگین تر مانند کربن، اکسیژن و سیلیکون تشکیل شده است. از آنجا که این عناصر اساسا به اندازه کافی درخشان نیستند تا بتوان آنها را به طور مستقیم مشاهده کرد، دانشمندان از تاثیری که این مواد بر روی نوری که در حال عبور از کنارشان است، می گذارند می فهمند که این مواد آنجا هستند.
در دهه ۱۹۶۰ میلادی، ستاره شناسان برای اولین بار اختروش ها را که کهکشان های فوق العاده درخشان و فعال در جهان دوردست هستند، کشف کردند و کمی بعد از آن، آنها متوجه شدند نور حاصل از این اختروش ها دارای قطعات گمشده است یا به عبارتی مقداری از نور از دست رفته است. این قطعات از دست رفته نور توسط چیزی بین اختروش و تلسکوپ ستاره شناسان جذب شده بودند که به آن گاز بین کهکشانی می گویند. در دهه های اخیر، ستاره شناسان شبکه و رشته های عظیمی از گاز و عناصر سنگینی را کشف کرده اند که در مجموع حاوی مواد بیشتری از مواد درون تمام کهکشان ها هستند. برخی از این گازها احتمالا از بیگ بنگ برجای مانده اند، اما عناصر سنگین تر نشان می دهند که برخی از آنها از غبارهای ستاره ای قدیمی نشات گرفته اند که با فشار از کهکشان ها به بیرون پرتاب شده اند.
در حالی که با گسترش جهان دورافتاده ترین مناطق بین کهکشانی در نهایت به طور کامل دور از کهکشان های همسایه خود قرار خواهند گرفت، اما مناطق “حومه” نقش مهمی در زندگی کهکشان ها خواهند داشت. گاز های فضای بین کهکشانی تحت تاثیر کشش گرانشی کهکشان مجاور خود قرار می گیرند و این گرانش سبب می شود این گاز ها به آرامی بر روی کهکشان تجمع یابند. این تجمع می تواند سالانه به اندازه ی یک جرم خورشیدی برسد.
به گفته شول:” فضای بین کهکشانی گازی است که باعث تشکیل ستاره در کهکشان ها می شود. اگر ما گازی نداشته باشیم که به وسیله جاذبه به درون کهکشان کشیده شود، تشکیل ستارگان به آرامی متوفق خواهد شد.”
برای بررسی فضای بین کهکشانی، ستاره شناسان شروع به جستجوی انفجارهای رادیویی سریعی کردند که از کهکشان های دوردست آمده اند. بنابراین دانشمندان با استفاده از این تکنیک و همچنین با بررسی نور اختروش ها می توانند خصوصیات فضای بین کهکشانی را بررسی کرده و دما و تراکم آن را تعیین کنند.
” با اندازه گیری دمای گاز، می توان سرنخی از منشا آن بدست آورد. این اطلاعات به ما این امکان را می دهد تا بدانیم چگونه گاز گرم شده و چگونه به آنجا رسیده است؟”
اگرچه فضای بین کهکشان ها ٖآکنده از گاز است، اما گاز تنها چیزی نیست که در آنجا وجود دارد. ستاره شناسان در این فضا ستارگانی پیدا کرده اند ک به آنها ستاره بین کهکشانی می گویند. این ستاره ها توسط سیاه چاله ها یا ادغام کهکشان ها از کهکشان محل تولد خود دور شده و به فضای میان کهکشانی پرتاب شده اند.
در حقیقت وجود ستارگان در این فضا ممکن است کاملا عادی باشد. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۲ در ماهنامه ستاره شناسی منتشر شد، گزارش شده است که بیش از ۶۵۰ از این نوع ستارگان در حاشیه راه شیری وجود دارند و بر اساس برخی تخمین ها، ممکن است این عدد به میلیاردها ستاره نیز برسد.
بیشتر بخوانید:
همه چیز درباره سحابی ها، محل تولد ستارگان
کوتوله های قهوه ای، سردترین ستاره ها یا داغ ترین سیارات
منبع: www.livescience.com
مترجم: لیلا رضایی
