کشف نپتون
حتما تا به حال درباره نپتون، آخرین سیاره منظومه شمسی چیزهایی شنیده اید. سیاره نپتون (neptune)، هشتمین و آخرین سیاره در سامانه خورشیدی است که از نظر اندازه چهارمین سیاره و از نظر جرم سومین سیاره است.
این که سیاره نپتون چطور کشف شد، به اختلالاتی که در مدار اورانوس مشاهده شد باز می گردد. در ابتدا محاسبات دانشمندان درباره مدار اورانوس درست به نظر می رسید، اما با گذشت زمان، در مدار سیاره اورانوس بی نظمی هایی دیده شد. مشاهده این بی نظمی ها، باعث شد تا دانشمندان و اخترشناسان نسبت به وجود سیاره دیگری کنجکاو شده و به تحقیقات در این زمینه بپردازند. نتیجه این تحقیقات منجر به کشف سیاره نپتون بین سال های ۱۷۹۰ تا ۱۸۴۰ شد.
فاصله نپتون از خورشید، یک سال نپتونی و فصل های نپتون
نپتون، دورترین فاصله از خورشید را دارد، میانگین فاصله نپتون از خورشید ۴/۴۵۰/۰۰۰/۰۰۰ کیلومتر است، این سیاره بزرگ ترین مدار را در بین دیگر سیارات دارد. اگر بخواهیم مقایسه ای بین زمین و نپتون داشته باشیم، سه عامل مدت زمان چرخش زمین به دور خورشید، مدت زمان چرخش به دور خود و کج بودن محور عمودی زمین باعث شکل گیری فصول روی سیاره سنگی ما می شود، اما برای نپتون قضیه به گونه دیگری رقم می خورد. یک سال زمینی معادل ۳۶۵ روز است، اما یک سال نپتونی، ۱۶۵ سال زمینی طول می کشد. علتش چیست؟ مدار بسیار بزرگ سیاره نپتون و سرعت حرکت مداری بسیار کم آن (برابر با ۵.۴۳ کیلومتر در ثانیه)، باعث می شود یک سال روی سیاره نپتون آنقدر طولانی بگذرد. از سوی دیگر انحراف محوری زیاد نپتون باعث شده تا روی این کره گازی، تغییرات فصلی بسیار شدیدی حاکم باشد.
بیشتر بخوانید:
اورانوس، سیاره به پهلو خوابیده منظومه شمسی
دیگر خصوصیات نپتون
نپتون که لقب خدای دریا در آسمان ها را از آن خود کرده است، به رنگ آبی مشاهده می شود. علت آبی بودن سیاره نپتون، وجود گازهای متان در جو نپتون است که رنگ سرخ را جذب می کند و آبی حاصل از طیف نوری خورشید که بازتابیده می شود را ایجاد می کند. ترکیبات سیاره نپتون شامل ۸ درصد هیدروژن، ۱۹درصد هلیوم، ۱٫۵ درصد متان و بقیه از اتان، آمونیاک،آب، آمونیاک هیدروسولفید و یخ متان تشکیل شده است.
آب و هوای سیاره گازی نپتون، بسیار خشن است و طوفان های پر سرعت همه جای این سیاره وجود دارند. لکه سیاه بزرگ، آشفته ترین بخش نپتون، گردبادی است که به اندازه کره زمین است. این لکه از بسیاری جهات شبیه لکه سرخ مشتری است، با این فرق که بیشتر از آن دچار تغییر در اندازه و شکل می شود. آنچه که باعث تعجب دانشمندان درباره وجود طوفان ها در سیاره نپتون می شود، به مشاهدات وویجر ۲ بر می گردد. طبق این مشاهدات، بادهای پر سرعت تمام این سیاره را فرا گرفته است، سریع ترین آن ها در نزدیکی لکه سیاه بزرگ قراردارد و سرعت بادها در آن جا به ۲۴۰۰ کیلومتر در ساعت می رسد. به بیان ساده تر، در روی زمین، خورشید عامل به وجود آمدن طوفان می شود، اما نپتون که بسیار بسیار دورتر از خورشید قرار گرفته و هزار بار کمتر از زمین از خورشید انرژی دریافت می کند، چرا باید دارای این حجم از طوفان های زیاد باشد؟ دانشمندان بر این باورند که سیاره نپتون حرارتش را از منبعی دیگر می گیرد. در واقع حرارتی که نپتون از درون خود دریافت می کند، باعث به وجود آمدن بادها و طوفان های قوی در این سیاره می شود.
حلقه ها و قمرهای نپتون
تصویری از حلقه های نپتون ⇑ قمر تریتون⇑
وویجر ۲ همچنین پنج حلقه دور نپتون مشاهده کرد. همانطور که می دانید همه سیاره های گازی شکل حلقه دارند. حلقه های نپتون در فاصله ۲۷۰۰۰ تا ۳۸۵۰۰ کیلومتری به دور سیاره شان می چرخند. سیاره نپتون دارای دو قمر بزرگ به نام های نرئید و تریتون و تعدادی اقمار کوچک است. تریتون (triton) توسط ویلیام لاسل در ده اکتبر ۱۸۴۶، ده روز بعد از کشف خود نپتون کشف شد. دمای تریتون، بزرگ ترین قمر نپتون، ۲۳۵ درجه زیر صفر و بسیار سرد است. در سطح این قمر لکه های یخ زده سفید، آبی و صورتی وجود دارد و پر از گسل ها، صخره ها و دهانه های بر خوردی است، تریتون همچنین دارای نوار های سفید دور چاله ها ولکه های تیره است که باعث شده شبیه پوست طالبی باشد و ظاهری زیبا به نپتون بخشیده است. اگر در زمین ما شاهد فوران مواد مذاب از دهانه کوه های آتشفشانی هستیم، در تریتون، این گاز و یخ است که از دهانه یخ فشان های آن فوران می کند. این ماه تنها ماه سامانه خورشیدی است که مدار پس رونده دارد. یعنی مدار تریتون مخالف مدار سیاره نپتون است.
اینستاگرام : Shabahang.planetarium
تلگرام : shabahang_planetarium@
