در کلاس ششم دبستان دانش آموزان درمورد برخورد شهاب سنگ ها چیزهایی می خوانند و با هم گفتگو می کنند. در این مطلب قصد داریم درمورد شهاب سنگها بیشتر صحبت کنیم.
شهاب سنگ چیست؟
شهاب سنگ ها (Meteorite) همان چیزی هستند که ما “سنگ های فضایی” می نامیم و اندازه آنها از دانه های گرد و غبار گرفته تا به اندازه سیارک های کوچک است.
در فضا و درست بالای سر ما در خارج از جو زمین، بی شمار سنگ و قطعات به جا مانده از اجرامی مانند دنباله دارها و سیارک ها وجود دارد. همین طور که زمین به دور خورشید می چرخد، با این تکه سنگ ها در مسیرش روبرو می شود. هنگامی که این سنگ ها با جو زمین برخورد می کنند، به خاطر سرعت بسیار زیادی که دارند و در اثر اصطکاک، فشار و تعامل شیمیایی با گازهای اتمسفر زمین، گرم شده و انرژی آن ها آزاد می شود. در این هنگام است که ما آن ها را در تاریکی درخشان و نورانی می بینیم. این آذرگوی ها که به آن ها نام شهاب سنگ (meteorite) را داده ایم، پس از گذر از اتمسفر و تحمل تأثیر آن، بر روی سطح زمین فرود می آیند. برای آشنایی بیشتر با شهاب سنگ ها اینجا کلیک کنید.
شهاب سنگ ها بیشتر از سنگ و فلز تشکیل شده اند.
چرا شهاب سنگ ها مهم هستند؟
با مطالعه شهاب سنگ ها می توان برای تعیین سن زمین، منظومه شمسی و در نهایت تعیین سن کل کیهان، همچنین در تعیین ترکیب شیمیایی بخش های مختلف سیاره زمین و سایر سیارات سنگی استفاده کرد. به عنوان مثال تصور می شود که برخورد یک شهاب سنگ بسیار بزرگ در ۶۵ میلیون سال پیش به انقراض حدود ۷۵ درصد از حیوانات دریایی و خشکی آن زمان کره زمین از جمله دایناسورها کمک کرده است.
انواع شهاب سنگ ها
سه نوع شهاب سنگ وجود دارد. سنگی، آهنی و سنگی-آهنی.
خب برویم سراغ اصل قضیه:
هنگام برخورد شهاب سنگ با زمین چه اتفاقی می افتد و چرا قطر و عمق گودال های ایجاد شده توسط شهاب سنگ ها یکسان نیست؟
- ابعاد شهاب سنگها متفاوت است از یک شهاب سنگ یک میکرون بسیار کوچک گرفته تا شهاب سنگی با اندازه ۱۰ کیلومتر که ۶۵ میلیون سال پیش به زمین برخورد کرد و باعث انقراض دایناسورها شد. بنابراین قدرت تخریب و گودال هایی که می توانند ایجاد کنند نیز به خاطر ابعاد متفاوتشان، فرق می کند.
- از طرف دیگر هرچه شهاب سنگ ها از ارتفاع بالاتر و بیشتری به سوی زمین حرکت کنند، می توانند گودال‌های عمیق‌تری ایجاد کنند.
- همچنین هرچه جنس زمین در محل برخورد شهاب سنگ به سطح زمین نرم‌تر باشد، قطر گودال ایجاد شده بیشتر است. یعنی اگر شهاب سنگ به زمین بیابانی برخورد کند به خاطر نرم بودن زمین کویر عمق گودالی که ایجاد می شود نیز بیشتر از زمانی است که به یک ناحیه کوهستانی برخورد می کند.
- هر چه شهاب سنگ با سرعت بیشتری به زمین برخورد کند، قطر دهانه گودال ایجاد شده بزرگ‌تر خواهد بود.
اما اگر شهاب سنگ به اقیانوس برخورد کند چه اتفاقی می افتد؟
اگر شهاب سنگی به اقیانوس برخورد کند، انرژی حرکتی آن در اثر فشار آب در عمق اقیانوس و اصطکاک گرفته شده و احتمال بوجود آمدن گودال در عمق اقیانوس تا حدی زیادی کاهش می یابد.
اما زمانی که یک شهاب سنگ به اقیانوس برخورد کند امواجی تا ارتفاع ۷ متر می تواند ایجاد کند که خطرش سیار زیاد بوده و حتی می تواند باعث سونامی و طوفان های عظیم دریایی شود.
