سیاره بهرام
یکی از سوالاتی که ذهن بشر را همواره به خود مشغول داشته این است که آیا موجوداتی غیر از انسان در این پهنه وسیع کیهانی وجود دارند یا انسان ها تنها هستند؟ آیا فقط زمین دوست داشتنی ما دارای حیات است یا کره دیگری نیز وجود دارد که نشانه های حیات را داشته باشد؟
این سوالات باعث شده انسان ها در همه اعصار تاریخ به دنبال یافتن نشانه هایی برای اثبات وجود یا عدم وجود موجودات فضایی و یا حیات بر روی کرات دیگر باشند و همواره با رصد آسمان و سیاره ها، علائم حیات را جستجو کنند.
مریخ همیشه یکی از کره ها و سیارات مورد علاقه بشر، از گذشته تا به امروز،بوده است. سیاره ای سرخ که به خاطر رنگ خاصش در افسانه ها و باورهای یونان و رم باستان به مارس یا خدای جنگ معروف بوده است.
آغاز اکتشافات فضایی سیاره سرخ، به سال ۱۹۶۴ بر می گردد. در این سال کاوشگر مارینر ۴، به سوی مریخ پرتاب شد و چهاردهم ژوئیه سال ۱۹۶۵، از فاصله ۹۸۴۶ کیلومتری این سیاره گذشت و برای اولین بار از سطح مریخ عکس گرفت، عکس هایی به مراتب بهتر از آنچه که تا به آن روز با استفاده از تلسکوپ ها از سطح بهرام گرفته می شد.
خصوصیات مریخ
مریخ یا بهرام (mars)، چهارمین سیاره در سامانه خورشیدی است. این سیاره به عنوان چهارمین و آخرین سیاره‌ی سنگی به دور خورشید در حال چرخش است. این سیاره در فاصله‌ی میانگین ۲۲۸ میلیون کیلومتر (۱۴۲ میلیون مایل) یا ۱.۵۲ واحد نجومی از خورشید قرار گرفته است. مریخ شعاعی به اندازه یک دوم زمین دارد و با سرعتی کمتر از زمین و در مداری طولانی تر به دور خورشید می گردد. مساحت سطح آن برابر با مساحت خشکی‌های روی زمین است. مدت زمان چرخش مریخ به دور خورشید معادل ۶۸۷ شبانه روز زمین بوده و طول شب و روز در آن طولانی تر است، به طوری که روز مریخ ۴۰ دقیقه طولانی تر از روز در روی کره زمین است. بنابراین شرایط از نظر نور تقریباً مثل زمستان زمین است و به این خاطر امکان رشد گیاهان در شرایط گلخانه ای در مریخ وجود دارد.
آموخته های ما در مورد سیاره چهارم منظومه شمسی در طی مأموریت هایی در راستای قرارگیری در مدار و همچنین فرود روی آن و نمونه برداری از محتویات روی آن توسط کاوشگرهایی که به این سیاره فرستاده شدند، به دست آمده است.
علت نامگذاری مریخ به مارس یا خدای جنگ به علت وجود اکسید آهن در خاک آن است. به عبارت دیگر به دلیل وجود مقدار قابل توجهی اکسید آهن در خاک مریخ، این سیاره درآسمان به رنگ نارنجی متمایل به قرمز دیده می شود. مریخ همچنین دارای کوه های عظیم الجثه ای است که بلندترین آن ها الیمپوس نام دارد. این کوه به احتمال زیاد، بزرگ ترین کوه آتشفشانی در منظومه شمسی است که قله آن حتی از اتمسفر مریخ بیرون زده است.
بیشتر بخوانید:
دنباله دارها، ستاره یا یک جرم یخی؟
قطب های مریخ
در سال ۱۶۶۶ میلادی، اخترشناس ایتالیایی، کاسینی، مناطق سفید رنگی را در قطب های مریخ مشاهده کرد که سال ها بعد، ویلیام هرشل، کشف کاسینی مبنی بر وجود قطب های یخی در مریخ را تایید کرد. پوشش هایی از یخ که درست همانند پوشش های یخی موجود در در نواحی قطبی زمین رشد می کنند و طی یک سال مریخی به تدریج تحلیل می روند. امروزه برخی از دانشمندان معتقدند که مریخ در گذشته های بسیار دور دارای حیات بوده است و برای اثبات این موضوع است که ناسا و سایر سازمان های فضایی با فرستادن کاوشگرهایی سعی در کشف ناشناخته های مریخ مرموز دارند.
قمرهای مریخ
ستاره شناسان سال ها به دنبال قمرهای مریخ بودند. یوهانس کپلر، پدر علم ستاره شناسی جدید، در قرن هفدهم اعلام کرده بود که مریخ باید دو قمر داشته باشد. در نهایت در سال ۱۸۷۷ میلادی، ستاره شناسی آمریکایی به نام آساف هال در رصدخانه نیروی دریایی ایالات متحده در شهر واشنگتن با رصد و مطالعه مریخ، اقمار مریخ را به صورت نقاطی کم نور و متحرک مشاهده کرد و نام این اقمار را به افتخار اسب های کالسکه خدای جنگ در افسانه یونان فوبوس (به معنای ترس) و دیموس (به معنای وحشت) نامید.
این دو قمر با آن ریخت نابسامانشان، به اعتقاد دانشمندان، سیارک هایی سرگردان بوده اند که در دام جاذبه مریخ گرفتار شده و به دور آن می چرخند. فوبوس و دیموس، همانند ماه که همواره از یک سمت به دور زمین می چرخد، همیشه یک سمت خود را به مریخ نشان می دهند. فوبوس بزرگتر از دیموس است. طول فوبوس تقریباً ۲۷ کیلومتر است. فوبوس خیلی به مریخ نزدیک است و با سرعت زیادی به دور مریخ می چرخد، به طوری که هر چرخش کامل آن ۷ ساعت و ۵۱ دقیقه طول می کشد. طول دیموس در حدود ۱۵ کیلومتر است و ۳۱ ساعت و ۵ دقیقه طول می کشد تا یکبار به دور مریخ بچرخد.
گروه علمی آموزشی شباهنگ با هدف اعتلای هر چه بیشتر آموزش و پرورش و رشد خلاقیت، به ارائه خدمات آموزشی در جهت شناسایی و ترویج مفاهیم آموزشی از جمله نجوم آماتوری با استفاده از آسمان نمای دیجیتال سیار، برگزاری تورهای رصدی در مدارس و دانشگاه ها، کلاس آزمایش های مهیج، کلاس پزشک کوچک (زیست شناسی و آناتومی بدن)، کارگاه های ساخت هواپیما موتورکشی و هواپیما مدل، کارگاه های تفریحی از جمله پخت پنکیک، کاسه شکلاتی و … پرداخته است. شباهنگ این افتخار را دارد که در برگزاری انواع مختلفی از کلاس ها و کارگاه های علمی، آموزشی و تفریحی با مدارس و مراکز آموزشی و پژوهشی همکاری داشته باشد.
اینستاگرام : Shabahang.planetarium
تلگرام : shabahang_planetarium@
